Στραβά δόντια ; Σιδεράκια, γλωσσική ορθοδοντική, invisalign. Συνέντευξη Δρ. Δρ. Φώτης Β. Εξάρχου

Δρ. Εξάρχου ας ξεκινήσουμε από την πιο σημαντική ερώτηση: Μπορεί οποιοδήποτε άτομο, οποιασδήποτε ηλικίας να διορθώσει την εικόνα του χαμόγελου όσο στραβά και αν είναι τα δόντια του;

Η απάντηση είναι εύκολη και είναι ασφαλώς ναι. Με την προϋπόθεση ότι δεν υφίστανται φλεγμονώδεις καταστάσεις στα δόντια ή τα ούλα, οποιοδήποτε περιστατικό μπορεί να αντιμετωπισθεί ορθοδοντικά, ανεξαρτήτου ηλικίας και βαρύτητας των αποκλίσεων που εμφανίζουν τα δόντια από την κανονική τους θέση. Σκεφτείτε ότι πρόκειται για αντίστοιχο φαινόμενο με την δυνατότητα απώλειας βάρους ενός ατόμου, όσα παραπανίσια κιλά και αν εμφανίζει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην περίπτωση της ορθοδοντικής. Εφόσον υπάρχει οδοντική και περιοδοντική υγεία οποιαδήποτε μετακίνηση είναι εφικτή. Μπορεί κανείς να πει μάλιστα ότι τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα της ορθοδοντικής εμφανίζονται σε όσους έχουν τεράστιες αποκλίσεις, ότι συμβαίνει δηλαδή και με τις περιπτώσεις απώλειας δεκάδων κιλών σε πολύ υπέρβαρα άτομα.

 

Μπορεί δηλαδή κανείς μόνο με ορθοδοντική θεραπεία να αποκτήσει το τέλειο χαμόγελο;

Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα των δοντιών. Η ορθοδοντική μπορεί μεν να ευθυγραμμίζει τα δόντια, δεν είναι σε θέση όμως να επηρεάζει την μορφολογία και το χρώμα τους. Έτσι σε περιπτώσεις που κάποιος επιθυμεί το τέλειο αποτέλεσμα όσο αφορά το χαμόγελό του, χωρίς όμως το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα των δοντιών του να ανταποκρίνονται στην επιθυμία του αυτή, υπάρχει η δυνατότητα μέσω αισθητικής οδοντιατρικής παρέμβασης μετά το τέλος της ορθοδοντικής να διορθωθούν όλα τα ζητήματα που αφορούν την μορφολογία μεμονομένων ή όλων των προσθίων οδόντων. Εφόσον το σχήμα και χρώμα των προσθίων οδόντων είναι το κατάλληλο η αισθητική οδοντιατρική παρέμβαση μετά το επιτυχές πέρας της ορθοδοντικής καθίσταται περιττή.

 

Είναι σταθερό το αποτέλεσμα; Είναι πολλά τα περιστατικά που αναφέρουν ότι είχαν υποτροπή των δοντιών τους μετά την ορθοδοντική.

H υποτροπή του αποτελέσματος χωρίς συγκράτηση είναι δεδομένη. Συνηθίζω να παρομοιάζω την προσδοκία συντήρησης του αποτελέσματος της ορθοδοντικής παρέμβασης δίχως μακροχρόνια συγκράτηση, με την απαίτηση μη εμφάνισης ρυτίδων στο πρόσωπο με την πάροδο των ετών. Η επανεμφάνιση συνωστισμού των προσθίων δοντιών χωρίς κάποιο συγκρατητικό μηχανισμό είναι τόσο σίγουρη, όσο και η εμφάνιση ρυτίδων στο δέρμα του προσώπου κατά την διαδικασία της γήρανσης. Πώς θα βλέπατε κάποιον πλαστικό χειρουργό που θα σας υποσχόταν ότι μετά την παρέμβαση στο πρόσωπό σας δεν θα εμφανίζονταν ποτέ ξανά ρυτίδες; Φανταστείτε λοιπόν πόσο παράλογη θα ήταν η υπόσχεση ενός ορθοδοντικού για μόνιμα αποτελέσματα χωρίς την ύπαρξη μόνιμου συγκρατητικού μηχανισμού. Μπορεί να ακούγεται ακραίο, αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινό και επιστημονικά τεκμηριωμένο. Αυτός είναι και ο λόγος που η τοποθέτηση ενός μόνιμου σύρματος τιτανίου στην “πίσω” πλευρά των μπροστινών δοντιών είναι απαραίτητη  διαδικασία για αντιμετώπιση της μόνιμης υφιστάμενης τάσης υποτροπής. Οι κινητές συσκευές συντήρησης του αποτελέσματος, τα λεγόμενα μασελάκια, είναι ανεπαρκή για αυτό τον σκοπό, μιας και χρησιμοποιούνται μόνο κατά την διάρκεια του ύπνου.

 

Χρειάζεται να θυσιάζονται υγιή δόντια προκειμένου να έχει κανείς ένα όμορφο αποτέλεσμα;

Αυτό εξαρτάται από το εκάστοτε περιστατικό και επηρεάζεται από το μέγεθος του συνωστισμού των δοντιών, το πόσο “πεταχτά” είναι και την σχέση των δυο γνάθων μεταξύ τους. Ας αναφερθεί ότι υπάρχουν περιστατικά όπου η μη διενέργεια εξαγωγών οδηγεί σε εξαιρετικά αντιαισθητική εικόνα πολύ “πεταχτών” δοντιών, σε απώλεια των οδοντικών επαφών κατά την σύγκλειση και σε συνθήκες μεταγενέστερης εμφάνισης ουλικών υφιζήσεων και σοβαρών μη αναστρέψιμων περιοδοντικών προβλημάτων. Επίσης υπάρχουν περιστατικά που η διενέργεια εξαγωγών οδηγεί σε ένα άδειο χαμόγελο με απώλεια στήριξης των χειλέων και τάση επανεμφάνισης μικρών ενοχλητικών κενών στην περιοχή των διενεργηθεισών εξαγωγών. Ως εκ τούτου πρέπει να σταθμίζονται πολύ προσεκτικά τα οφέλη και οι συμβιβασμοί της διενέργειας ή μη εξαγωγών για την επίτευξη των στόχων της ορθοδοντικής παρέμβασης.

 

Τι δυνατότητες υπάρχουν για κάποιον που δεν θέλει να φαίνονται τα σιδεράκια του;

Υπάρχει καταρχήν η δυνατότητα τοποθέτησης αισθητικής ακίνητης κεραμικής συσκευής, τα λεγόμενα διαφανή “σιδεράκια πορσελάνης”. Τα σιδεράκια αυτά είναι σίγουρα πιο διακριτικά από τα συνηθισμένα μεταλλικά, σε κάθε περίπτωση όμως σαφώς ορατά. Με την συσκευή αυτή μπορούν να αντιμετωπισθούν όλα τα δυνητικά ορθοδοντικά περιστατικά οποιασδήποτε βαρύτητας.

Η μόνη ουσιαστικά “αόρατη” για τρίτους συσκευή είναι η γλωσσική ορθοδοντική, όπου τα σιδεράκια τοποθετούνται στην εσωτερική, την γλωσσική δηλαδή, επιφάνεια των δοντιών. Με την τεχνική αυτή μπορούν να αντιμετωπισθούν επίσης όλα τα δυνητικά ορθοδοντικά περιστατικά οποιασδήποτε βαρύτητας, αρκεί ο ορθοδοντικός που την εφαρμόζει να έχει την απαραίτητη κατάρτιση και εμπειρία στην εφαρμογή της.

Μια επιπλέον δυνατότητα διακριτικής ορθοδοντικής παρέμβασης είναι η χρήση διάφανων μεμβρανών προκαθορισμένης προοδευτικής διαδοχικής μετακίνησης των δοντιών, του τύπου της πολυδιαφημισμένης μεθόδου Invisalign. Η μέθοδος invisalign, αν και διακριτική, είναι σε κάθε περίπτωση ορατή, ιδιαίτερα σε απαιτητικούς ασθενείς, ενώ μειονέκτημά της αποτελεί η ανάγκη αμέριστης συνεργασίας (21-22 ώρες καθημερινά) για όλη την διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας και μέχρι την επίτευξη του τελικού αποτελέσματος, μιας και πρόκειται για μια κινητή συσκευή. Έκτος αυτού να τονισθεί η αναγκαιότητα χρήσης μονίμων ακίνητων βοηθητικών μέσων (εφαπτήρες/“κουμπάκια” ρητίνης πάνω στην ορατή επιφάνεια των προσθίων δοντιών ή/και τμηματικά σύρματα στα οπίσθια δόντια), σε περιστατικά που η μη χρησιμοποίησή τους θα οδηγούσε σε μεγάλους αισθητικούς και λειτουργικούς συμβιβασμούς. Με αυτόν τον τρόπο οι νάρθηκες καθίστανται σαφέστατα ορατοί για τρίτους, γεγονός που υποβαθμίζει την αισθητική της συσκευής. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να είναι ενήμερος πριν την λήψη απόφασης εκ μέρους του για το πολύ σύνηθες αυτό ενδεχόμενο, καθώς και για την ανάγκη αμέριστης εκ μέρους του συνεργασίας για την επίτευξη του επιθυμητού τελικού αποτελέσματος.

 

Ποια η διαφορά της γλωσσικής τεχνικής και της μεθόδου Invisalign με τα εξωτερικά σιδεράκια; Είναι το ίδιο αποτελεσματικά;

Ένα δόντι μετακινείται εξαιτίας των δυνάμεων που εφαρμόζονται σε αυτό μέσω της ορθοδοντικής συσκευής. Για το δόντι είναι αδιάφορο αν η αναγκαία για την μετακίνησή του δύναμη εφαρμόζεται στην χειλική ή την γλωσσική επιφάνεια. Συνεπώς η αποτελεσματικότητα των ακίνητων συσκευών, εξωτερικής και γλωσσικής, είναι ίδια.

Σε ότι αφορά την μέθοδο Invisalign να τονισθεί πως για την επίτευξη κάποιων μετακινήσεων είναι απαραίτητη η τοποθέτηση των καταλλήλων εφαπτήρων ρητινής (attachments) πάνω στα δόντια, προκειμένου να μεταβιβάζεται με ορθό τρόπο και κατεύθυνση η δύναμη από τον νάρθηκα στην επιφάνεια του δοντιού ή για την καλύτερη έδραση της μεμβράνης στον οδοντικό φραγμό. Όσο περισσότερους εφαπτήρες ρητίνης τοποθετεί κανείς, τόσο καλύτερος ο έλεγχος των μετακινήσεων, έχοντας βέβαια ως μεγάλο μειονέκτημα την αισθητική υποβάθμιση της συσκευής, η οποία χάνει με αυτό τον τρόπο κλινικής προσέγγισης σε μεγάλο βαθμό την διακριτικότητά της.

Επιπρόσθετα παραθέτω για τους αναγνώστες έναν εποπτικό πίνακα για τα κλινικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εκάστοτε συσκευής. Ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει απρόσκοπτα τα συμπεράσματά του για την αποτελεσματικότητα, τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία και των τριών μεθόδων ορθοδοντικής μετακίνησης.

 

Διαρκεί περισσότερο η ορθοδοντική θεραπεία με την χρήση της γλωσσικής τεχνικής ή της μεθόδου Invisalign;

Όχι, η διάρκεια της θεραπείας δεν επηρεάζεται από την χρησιμοποιούμενη από τον ορθοδοντικό συσκευή, αλλά από το σχέδιο θεραπείας και την εμπειρία του στην εφαρμογή των επιλεγμένων μεθόδων ορθοδοντικής μετακίνησης. Ορθοδοντικοί που αναφέρουν την πολύ αυξημένη χρονική διάρκεια ως μειονέκτημα της γλωσσικής τεχνικής ή της μεθόδου Invisalign δεν επιχειρηματολογούν επιστημονικώς τεκμηριωμένα και στην ουσία αποφεύγουν την έναρξη ενός περιστατικού με εσωτερικά σιδεράκια ή νάρθηκες προκαθορισμένης μετακίνησης.

Τα κριτήρια αποκλεισμού της μεθόδου invisalign είναι αποκλειστικά ιατρικά και αφορούν την αδυναμία της να παρέχει τον απόλυτο έλεγχο της οδοντικής μετακίνησης σε περιπτώσεις εκτεταμένης ανεωγμένης δήξης (“ανοικτό δάγκωμα”) ή σε περιπτώσεις που για την επίτευξη του αποτελέσματος είναι αναγκαία η διενέργεια εξαγωγών.

 

Ποιο είναι το κόστος μιας θεραπευτικής παρέμβασης με γλωσσική τεχνική ή μεμβράνες Invisalign;

Το κόστος μιας ορθοδοντικής θεραπείας είναι αυξημένο λόγω των πολλαπλών και πολύπλοκων εργαστηριακών σταδίων κατασκευής της σε εξειδικευμένα εργαστήρια του εξωτερικού, είτε πρόκειται για την γλωσσική συσκευή είτε για τους νάρθηκες Invisalign. Ας αναφερθεί σε αυτό το σημείο ότι ο έμπειρος στις τεχνικές αυτές ιατρός μετακυλίει αποκλειστικά το επιπλέον για αυτόν εργαστηριακό κόστος στον ενδιαφερόμενο, χωρίς να αυξάνει ταυτόχρονα και την δική του αμοιβή. Φαινόμενα εξωπραγματικών χρεώσεων για ενδεχόμενη ορθοδοντική παρέμβαση με τις συγκεκριμένες μεθόδους αναδεικνύουν την έλλειψη εμπειρίας εκ μέρους του ορθοδοντικού σε ότι αφορά τις τεχνικές αυτές και συμβαίνουν ουσιαστικά για την αποφυγή της παρέμβασης.

 

Χρησιμοποιούν όλοι οι ορθοδοντικοί την γλωσσική τεχνική;

Η γλωσσική ορθοδοντική είναι αρκετά απαιτητική από τεχνικής και κατασκευαστικής άποψης, καθώς και σε ότι αφορά την προαπαιτούμενη κατάρτιση για την εφαρμογή της σε οποιοδήποτε περιστατικό. Ως εκ τούτου, επιλεγμένοι μόνο ορθοδοντικοί προσφέρουν την δυνατότητα γλωσσικής ορθοδοντικής στους ασθενείς τους, και ακόμη λιγότεροι κατέχουν πραγματικά και για όλα τα δυνητικά περιστατικά αυτήν την απαιτητική μέθοδο παρέμβασης.

 

Γιατί παρέχουν και γενικοί οδοντίατροι πλέον ευρέως θεραπείες με την μέθοδο διαφανών ναρθήκων invisalign ή παραπλήσιας συσκευής; Γιατί να επισκεφθώ ορθοδοντικό εφόσον επιθυμώ να διορθώσω το χαμόγελό μου με αυτή την τεχνική;

Πολλοί γενικοί οδοντίατροι προσφέρουν “θεραπείες” Invisalign δίχως να έχουν τοποθετήσει στην καριέρα τους ακίνητη συσκευή έστω και σε ένα περιστατικό. Η άνεση που προσφέρει στον γιατρό η συγκεκριμένη συσκευή, που καθίσταται ουσιαστικά θεατής της πορείας από την αρχική κατάσταση στο τελικό αποτέλεσμα, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον αριθμό των περιστατικών που μπορεί να “παρακολουθεί” ανά εργατοώρα, ώθησε πολλούς μη έχοντες καμία σχέση με την ορθοδοντική οδοντιάτρους να συμπεριλάβουν ορθοδοντικές “θεραπείες Invisalign” στην καθημερινότητά τους.

Οι ενδιαφερόμενοι για παρέμβαση με την μέθοδο Invisalign θα πρέπει να απευθύνονται σε έναν εξειδικευμένο ορθοδοντικό ή στην ορθοδοντική μετεκπαιδευθέντα οδοντίατρο προκειμένου να διερευνηθεί διεξοδικά αν η μέθοδος Invisalign ενδείκνυται για την περίπτωσή τους.

 

Συμπερασματικά ποια συσκευή θα προτείνατε σε κάποιον που επιθυμεί να διορθώσει την εικόνα των δοντιών του;

Αυτό εξαρτάται από τις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις του εκάστοτε ενδιαφερόμενου. Καμία εκ των τριών συσκευών δεν παρουσιάζει μόνο πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα. Λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις παραμέτρους που παρουσιάστηκαν ίσως μια συνδυαστική προσέγγιση με γλωσσικά σιδεράκια στην άνω και κεραμικά σιδεράκια στην κάτω γνάθο, συγκεντρώνει τα περισσότερα πλεονεκτήματα σε ότι αφορά τα κλινικά και οικονομικά δεδομένα μιας ορθοδοντικής παρέμβασης. Η απουσία συνεργασίας εξαιτίας της χρήσης ακίνητης συσκευής, η απαράμιλλη αισθητική της γλωσσικής τεχνικής στον άνω οδοντικό φραγμό (που είναι πολύ πιο εμφανής κατά την ομιλία και το χαμόγελο από τον κάτω), καθώς και τα πλεονεκτήματα στον έλεγχο της οδοντικής μετακίνησης σε όλα τα επίπεδα και σε οποιοδήποτε δυνητικό περιστατικό που παρέχουν τα “κολλητά” σιδεράκια, είναι καθοριστικής σημασίας παράγοντες για αυτή μου την πρόταση, την οποία και εφαρμόζω εκτεταμένα στην καθημερινή κλινική πράξη. Σε κάθε περίπτωση και οι τρεις προαναφερθείσες τεχνικές μετακίνησης κατέχουν σαφή ρόλο στην θεραπευτική φαρέτρα ενός ορθοδοντικού, δίνοντας την δυνατότητα στον εκάστοτε ενδιαφερόμενο να επιλέξει εκείνη που ταιριάζει περισσότερο στις ανάγκες και απαιτήσεις του.

Δρ. Δρ. Φώτης Β. Εξάρχου

Ειδικός Ορθοδοντικός

Διδάκτωρ Ορθοδοντικής Πανεπιστημίου Τούμπιγκεν Γερμανίας

Διδάκτωρ Οδοντιατρικής Πανεπιστημίου Βερολίνου Γερμανίας

DDS, DiplOrth, MSD, PhD, PhD

www.exarchou.gr