ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ . ΠΩΣ ΕΑΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΟΥΝ ΕΓΚΑΙΡΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΑΘΜΟ – ΠΛΗΡΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαδώστε ελεύθερα!!

Α. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Ο καρκίνος μαστού και γενικότερα οι παθήσεις του μαστού αποτελούν σημαντικό ιατρικό θέμα στην εποχή μας αφού αφορούν το μισό σχεδόν του πληθυσμού. Ιδιαίτερα δε ο καρκίνος μαστού αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς, πλησιάζοντας τις 6.000 νέες περιπτώσεις ετησίως στη χώρα μας, κατέχοντας την πρώτη θέση μεταξύ των γυναικολογικών καρκίνων (24%) και αποτελώντας τη συχνότερη αιτία θανάτου γυναικών ηλικίας από 45 έως 60 ετών.

Ο καρκίνος μαστού είναι μια νόσος που θεραπεύεται σε σημαντικό βαθμό, εαν διαγνωστεί εγκαίρως!

Ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου και ο προληπτικός έλεγχος για καρκίνο μαστού μπορεί να μειώσει την πιθανότητα θανάτου απο τη νόσο κατά 25%!

Β. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤOY

1. Φύλο: 99% Γυναίκες , 1% Άνδρες.
2. Ηλικία: > 40 έτη. Περίπου το 80% των καρκίνων μαστού εμφανίζεται σε γυναίκες > 50 ετών.
3. Ατομικό ιστορικό Καρκίνου Μαστού (HIGH RISK GROUP).
4. Οικογενειακό ιστορικό Καρκίνου Μαστού (HIGH RISK GROUP): Παρουσία Ca Μαστού σε γυναίκα συγγενή Α’ βαθμού (Μητέρα, Αδελφή, Κόρη) συνδέεται με σχετικό κίνδυνο 1,5-2 φορές μεγαλύτερο για γυναίκες μ’ ένα συγγενή Α΄ βαθμού, ενώ φτάνει τις 6 φορές για γυναίκες με 2 συγγενείς Α’ βαθμού.
5. Γενετική Προδιάθεση: Κληρονομικές μορφές Ca μαστού (7-8 %) που ενοχοποιούνται μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA -1, BRCA – 2. Ιστορικό οικογενειακής ανίχνευσης τέτοιων μεταλλάξεων ή παρουσία μετά από γενετικά tests κατατάσσει αυτές τις γυναίκες στις ασθενείς υψηλού κινδύνου (HIGH RISK GROUP).
6. Παράγοντες που σχετίζονται με το ορμονικό Προφίλ (Οιστρογόνα):

• Πρώιμη εμμηναρχή: < 12 έτη με ασθενή σχετικό κίνδυνο (x 1,2).
• Καθυστερημένη εμμηνόπαυση: Διπλασιασμός επίπτωσης (x 2) με εμμηνόπαυση > 55 έτη σε σχέση με γυναίκες εμμηνόπαυσης < 45 έτη.
• Ατοκία – Θηλασμός.
• Καθυστερημένη πρώτη Κύηση (>30 έτη): Διπλάσιος κίνδυνος (x 2) σε σύγκριση με γυναίκες που είχαν την πρώτη κύηση < 20 έτη.
• Μακροχρόνια Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης.
• Μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών (> 5 έτη).

1. Ιστολογικοί Τύποι Καλοηθών Αλλοιώσεων & Καρκίνος Μαστού (HIGH RISK GROUP):

• ΄Aτυπη Υπερπλασία (4% των ασθενών με ινοκυστικές αλλοιώσεις) : 4-5 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης Ca μαστού.
• ΄Ατυπη Υπερπλασία & Θετικό Οικογενειακό Ιστορικό για Λοβιακό, μη διηθητικό Νεόπλασμα (LCIS): 10-11 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης Ca μαστού.

1. Περιβαλλοντικοί Παράγοντες – Τρόπος Ζωής :

• Έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία (ιδίως σε μικρές ηλικίες).
• Διατροφή Πλούσια σε λίπη & Βιταμίνη Α , αυξημένη Κατανάλωση Αλκοόλ.
• Έλλειψη Σωματικής Άσκησης, Κάπνισμα.

1. Ανθρωποκεντρικοί Παράγοντες:

• Παχυσαρκία (ειδικά στο άνω μέρος του σώματος & μετά την εμμηνόπαυση ).
• Φυλή (Καυκάσια) .
• Σωματότυπος (υψηλό ανάστημα).
• Μεγάλο αδενικό στοιχείο (Γιγαντομαστία).

Γ. ΠΡΟΛΗΨΗ, ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (SCREENING)

* ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ – ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ *

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ, ΑΠΟΦΥΓΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ : τεκνοποίηση μέχρι την ηλικία των 30 ετών, σωστή διατροφή (καταναλώστε τρόφιμα υψηλά σε περιεκτικότητα φυτικών ινών από φρέσκα φρούτα, λαχανικά, δημητριακά & χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο γιατί το ελαϊκό οξύ που περιέχει καταστέλλει τη δράση του σημαντικότερου ογκογονιδίου του καρκίνου του μαστού), σωματική άσκηση για τουλάχιστον 30΄ λεπτά την ημέρα, περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ σε λιγότερο από δύο ποτά την ημέρα (1-2 ποτήρια κόκκινο κρασί προσφέρουν προστατευτική δράση!), διατηρήστε ένα σωστό βάρος (ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση ή αντιμετωπίστε πιθανή παχυσαρκία πριν απ’ αυτή!), αποφυγή μακροχρόνιας ορμονοθεραπείας (αύξηση κινδύνου για καρκίνο μαστού!).

– ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ (π.χ. Tamoxifen ): στα πλαίσια κλινικών Πρωτοκόλλων για τις ασθενείς υψηλού κινδύνου.

– ΧΕΙΡΟΥΡΓΚΗ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ (π.χ. Μαστεκτομή άμφω): DCIS άμφω, κληρονομικός καρκίνος μαστού ( ταυτοποίηση ογκογονιδίων μετά από ανάλυση γενετικού προφίλ).

* ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ( ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΕ «ΠΡΩΪΜΟ ΣΤΑΔΙΟ») *

– ΑΥΤΟΨΗΛΑΦΗΣΗ : Μηνιαία αυτοψηλάφηση μετά την ηλικία των 20 ετών (7^η-10^η ημέρα από την έναρξη της περιόδου!).

• ΑΠΕΥΘΥΝΘΗΤΕ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟ ΜΑΣΤΟΥ ΕΑΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟ ΟΓΚΙΔΙΟ Η΄ ΣΚΛΗΡΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ , Η΄ ΚΑΠΟΙΟ ΑΛΛΟ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Κ΄ ΙΔΙΩΣ ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΔΟ ΕΝΟΣ ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΪΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ Η΄ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ !!!

– ΕΤΗΣΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟ ΜΑΣΤΟΥ.

• ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ!!!

– ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:

• ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ, ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ.
• ΕΝΤΟΠΙΣΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ, ΤΟΜΟΣΥΝΘΕΣΗ.
• ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ (MRI ΜΑΣΤΩΝ).

– ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΔΙΑ ΛΕΠΤΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ (FNΑ) & ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ .

– ΒΙΟΨΙΑ ΔΙΑ ΚΟΠΤΟΥΣΑΣ ΒΕΛΟΝΑΣ (CORE BIOPSY) & ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ.

– ΑΝΟΙΚΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΒΙΟΨΙΑ.

* ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ « ΠΡΩΪΜΟΥ» ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤΟΥ *

Έγκαιρη διάγνωση μη διηθητικού τύπου (in situ) ή πολύ μικρού μεγέθους αρχικού όγκου (< 5 mm) προσφέρει:

• ΤΟΠΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΟΓΚΟΥ : Αποφυγή μαστεκτομής , άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα (OΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ).
• ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ.
• ΠΛΗΡΗ ΙΑΣΗ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ : Μη διηθητικοί όγκοι (in situ), αψηλάφητοι μικροί όγκοι.
• ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΜΕ ΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΓΝΩΣΗ.

* ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (SCREENING) *

H μηνιαία αυτοεξέταση των μαστών για καρκίνο μαστού από την ίδια τη γυναίκα, η περιοδική κλινική εξέταση από ειδικό Χειρουργό Μαστού , καθώς και ο απεικονιστικός έλεγχος με μαστογραφία σε τακτά χρονικά διαστήματα , ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των γυναικών σε υψηλού, μετρίου ή χαμηλού κινδύνου, αποτελούν τα όπλα πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού που, αν διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο, σχεδόν πάντα θεραπεύεται.

* Καρκίνος Μαστού . Παρακολούθηση ασθενών υψηλού κινδύνου.

1) ΑΤΥΠΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ : Αυτοεξέταση, Ψηλάφηση / 6μηνο, Μαστογραφία / έτος.

2) ΑΤΥΠΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ & ΘΕΤΙΚΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ : Αυτοεξέταση, Ψηλάφηση /6 μηνο, Μαστογραφία / έτος, Πρωτόκολλα Φαρμακευτικής Προφύλαξης (Tamoxifen), Χειρουργική Προφύλαξη (αμφοτερόπλευρη υποδόρια ολική μαστεκτομή).

3) ΛΟΒΙΑΚΟ ΜΗ ΔΙΗΘΗΤΙΚΟ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑ (LCIS) : Ως ανωτέρω.

4) ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΩΝ ( BRCA-1, BRCA-2): Αμφοτερόπλευρη υποδόρια ολική μαστεκτομή.

5) ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ ( σε κάποιον από τους δύο μαστούς): Αυτοεξέταση, Ψηλάφηση /6μηνο, Μαστογραφία / έτος.

*ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΗΛΙΚΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ *

ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

35 – 39 ΕΤΩΝ ΠΡΩΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΘΕ 2 ΧΡΟΝΙΑ.

40 – 49 ΕΤΩΝ ΚΑΘΕ 1 – 2 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ.

> 50 ΕΤΩΝ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΚΑΘΕ 6 ΜΗΝΕΣ.

* ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ *

• Οι περισσότερες περιπτώσεις κακοήθειας (καρκίνος μαστού) εξακολουθούν ν’ ανακαλύπτονται από τις ίδιες τις γυναίκες !
• Η συστηματική αυτοεξέταση σε μηνιαία βάση οδηγεί σε μείωση της θνησιμότητας από Καρκίνο Μαστού κατά 18 – 25 % στην 5ετία!
• Γίνεται μια φορά το μήνα την 7^η -10^η ημέρα από την έναρξη της εμμήνου ρύσης.
• Σε γυναίκες που έχουν υποστεί υστερεκτομή και μετά την εμμηνόπαυση γίνεται την ίδια μέρα κάθε μήνα.

* Καρκίνος Μαστού . ΒΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗΣ *

1) ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΠΤΗ : Με τα χέρια στη μέση και ανασηκώνοντας τα στη συνέχεια πάνω από το κεφάλι , κοιτάξτε προσεκτικά για αλλαγές στο σχήμα , περίγραμμα, μέγεθος κάθε μαστού. Προσέξτε για εισολκές ή αλλαγές στην υφή του δέρματος. Πιέστε ελαφρά τις θηλές κοιτάζοντας για έκκριμμα από κάποια θηλή.

2) ΣΤΟ ΜΠΑΝΙΟ : Ανασηκώστε το ένα χέρι. Με τεντωμένα δάκτυλα ψηλαφήστε κάθε σημείο του μαστού με ελαφρές κυκλικές κινήσεις, ξεκινώντας από το εξωτερικό πάνω άκρο του μαστού και φτάνοντας μέχρι τη θηλή. Αναζητήστε σκληρίες και ογκίδια . Η ίδια κίνηση μπορεί να γίνει και ξαπλώνοντας στο κρεβάτι με το αριστερό χέρι να ψηλαφά το δεξιό μαστό και αντίστροφα.

3) ΔΕΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΧΑΛΗΣ : Από την κορυφή προοδευτικά προς τα κάτω και από τις δύο πλευρές.

– ΠΡΟΣΟΧΗ : Η αυτοεξέταση ΔΕΝ υποκαθιστά την κλινική εξέταση από ειδικό Χειρουργό Μαστού !!!

* ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ *

Περιλαμβάνει την Επισκόπηση και την Ψηλάφηση των δύο μαστών και των μασχαλιαίων χώρων, εντοπίζοντας αλλοιώσεις δέρματος, έκκριμμα θηλής, παρουσία ή μη σκληριών και ογκιδίων , καθώς και της θερμοκρασίας και ευαισθησίας των μαστών.

* ΣΗΜΕΙΑ – ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΠΟΠΤΑ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ *

• ΟΓΚΙΔΙΟ : συμπαγές , που δεν μπορεί να διαχωριστεί από το υπόλοιπο αδενικό στοιχείο με μετακίνηση, επώδυνο ή όχι.
• ΕΚΚΡΙΣΗ ΘΗΛΗΣ : Ορρώδες ή αιμορραγικό υγρό από τη θηλή.
• ΕΙΣΟΛΚΗ ΘΗΛΗΣ : Θηλή στραμμένη προς τα μέσα και καθηλωμένη.
• ΟΨΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΜΑΣΤΟΥ : Δέρμα πάνω από τον όγκο με όψη ‘’φλοιού πορτοκαλιού’’, εσοχές καθήλωσης ή / και φλεγμονής στην περιοχή του όγκου, αλλοίωση θηλής, αλλαγή στο σχήμα και στην καμπυλότητα του μαστού.

* ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΛΟΗΘΩΝ – ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΟΓΚΩΝ *

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΟΓΚΟΥ ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΚΑΚΟΗΘΗΣ

• ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΑΛΑΚΗ-ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΛΗΡΗ-ΣΤΕΡΕΗ
• ΟΡΙΑ ΔΙΑΚΡΙΤΑ – ΟΜΑΛΑ ΑΣΑΦΗ
• ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΙΘΑΝΟΝ ΠΟΛΛΑΠΛΟΣ ΣΥΝΗΘΩΣ ΜΟΝΗΡΗΣ
• ΕΛΞΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ- ΘΗΛΗΣ ΟΧΙ ΝΑΙ

Δ. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

* ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ( χαμηλής ακτινοβολίας 0,2 – 0,3 rads /λήψη) –ΩΦΕΛΗ:

• Ενίσχυση κλινικής διάγνωσης ψηλαφητού μορφώματος .
• Ανάδειξη άλλων εστιών.
• Ανάδειξη μη ψηλαφητών αλλοιώσεων ( όγκος < 1 cm, αποτιτανώσεις, διαταραχή αρχιτεκτονικής).
• Σε δύο όψεις ( face+profile) για τον τοπογραφικό προσδιορισμό αλλοιώσεων και την προβολή τους μέσα στον μαστό, διευκρινίζοντας αλλοιώσεις που μπορεί να προκύπτουν από την ‘’επιπροβολή’’ μαζικών στοιχείων στη μία λήψη.
• Συγκριτική μελέτη με παλαιότερες μαστογραφίες.

* Ποσοστό 8 – 12 % των καρκίνων δεν απεικονίζεται στη μαστογραφία!!!

• Ο κίνδυνος ακτινοβολίας από τη μαστογραφία, ιδίως μετά τα 40 χρόνια, είναι αμελητέος.
• Ο συνδυασμός κλινικής εξέτασης και μαστογραφίας ανεβάζει τη διαγνωστική ακρίβεια του καρκίνου στο 98 -99 %.
• Απεικονιστική αντίθεση ( contrast) καλύτερη σε λιπώδεις μαστούς παρά σε ‘’δυσπλαστικούς ‘’ με έντονη παρουσία οζωδών σκιάσεων , καθώς και σε νέες γυναίκες (< 35 ετών) με έντονο αδενικό στοιχείο.
• Έλεγχος αφαίρεσης αψηλάφητης βλάβης (μαστογραφία παρασκευάσματος).

* ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣΤΟΥ – ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ *

• Διάκριση της κυστικής ή συμπαγούς φύσης αψηλάφητης μάζας με καλοήθη μαστογραφικά χαρακτηριστικά.
• Έλεγχος ψηλαφητής μάζας με καλοήθη χαρακτηριστικά σε νέα γυναίκα με πυκνούς μαστούς , < 30 ετών ή εγκύου.
• Εκτίμηση λεμφαδένων μασχάλης σε κακοήθεια μαστού.
• Έλεγχος υποθηλαίων βλαβών.
• Καθοδήγηση στερεοτακτικών χειρισμών: παρακέντηση κύστης ( με FNA), εντοπισμός αψηλάφητης αλλοίωσης με σύρμα – οδηγό (hook – wire), βιοψία ιστοτεμαχίου όγκου (core biopsy).
• Έλεγχος ‘’κύστης’’ μετά την παρακέντησή της.

* ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ U/S *

• ΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΕΣΟ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ!
• ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ , ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ.
• ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΥΣΤΙΚΩΝ # ΣΥΜΠΑΓΩΝ ΟΓΚΩΝ.
• ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΕΝΔΟΚΥΣΤΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ ( ΘΗΛΩΜΑ, ΚΑΡΚΙΝΟΣ).
• ΔΥΝΑΜΙΚΟ & ΕΓΧΡΩΜΟ U/S (DOPPLER) ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΗΝ ΑΓΓΕΙΩΣΗ ΣΥΜΠΑΓΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΛΟΗΘΕΙΑΣ Η’ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ.

* ΑΛΛΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ *

• ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ – ΦΡΟΥΡΟΥ (SENTINEL NODE): Μασχαλιαίος λεμφαδένας που πρώτος αποδέχεται τη λεμφική απορροή από την περιοχή του όγκου, μετά τοπική χορήγηση ραδιοϊσοτόπου (Τc 99m) και ανίχνευση του λεμφαδένα με στυλεό γ – ακτινοβολίας.
• ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ (MRM): Διάκριση τοπικής υποτροπής καρκίνου από ακτινωτή ουλή (radial scar), απεικόνιση μαστού σε ασθενή με σιλικονούχα ενθέματα, εκτίμηση έκτασης καρκίνου (πολυεστιακός , πολυκεντρικός) για το σχεδιασμό της θεραπευτικής στρατηγικής, ανάδειξη βλαβών πολύ κοντά στο θωρακικό τοίχωμα.

Ε. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ( ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ) ΤΕΧΝΙΚΕΣ

* Η ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ / ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΗ ΒΑΣΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΤΡΙΑΔΑ (TRIPLE ASSESMENT ) , ΠΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ ΒΑΖΕΙ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ 98 – 99 %!

• ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΔΙΑ ΛΕΠΤΗΣ ΒΕΛΟΝΗΣ ( FNA): Ευαισθησία (78 – 99 %),Ψευδώς θετικά ( 1 – 3%) & Ψευδώς αρνητικά (1- 8 %) αποτελέσματα.

ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ : κυτταροβρίθεια, απώλεια κυτταρικής συνοχής, διόγκωση πυρήνων και ανωμαλία στα όριά του, παρουσία μεμονωμένων κακοηθών κυττάρων, άτακτη και πολυάριθμη συρροή κυττάρων.

• ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ, ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΚΥΣΤΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ.

• ΒΙΟΨΙΑ ΔΙΑ ΚΟΠΤΟΥΣΑΣ ΒΕΛΟΝΑΣ ( CORE BIOPSY) :

• ΛΗΨΗ ΙΣΤΟΤΕΜΑΧΙΟΥ ΟΓΚΟΥ.
• ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΥΠΟΠΤΗΣ FNA ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ.
• ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥ ΟΓΚΟΥ.

* ΚΛΙΝΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ FNA ΚΑΙ CORE BIOSY *

• ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ : Συναπόφαση με την ασθενή για τη θεραπεία, προγραμματισμός χειρουργικής μαστού – μασχάλης, τεκμηρίωση διάγνωσης σε τοπικά προχωρημένους όγκους ή μεταστάσεις.
• ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ: ER, PR, c-erb2, p53, και έναρξη κατάλληλης αγωγής προεγχειρητικά.
• ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΣΚΟΠΩΝ ‘’ΑΝΟΙΚΤΩΝ ‘’ ΒΙΟΨΙΩΝ : Αποφυγή ανοικτής βιοψίας καλοηθών αλλοιώσεων ή κύστεων και καλύτερη ιστοπαθολογική μελέτη.

ΣΤ. ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Συνηθέστερα προβλήματα καλοήθους φύσης που αναφέρονται σε ένα Ιατρείο Μαστού είναι:

• Μασταλγία.

• Έκκριμα από Θηλή.
• Κύστες.
• Καλοήθεις όγκοι (ΙΝΟΑΔΕΝΩΜΑ).
• Φλεγμονές.
• Γυναικομαστία ( άνδρες).

ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ:

Κλινική εξέταση, Μαστογραφία, Υπέρηχος και Κυτταρολογική (FNA ή Κυτταρολογική εκκρίματος).

1. ΜΑΣΤΑΛΓΙΑ : ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΟΝΟΜΗΣΗ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ	ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ	ΧΩΡΙΣ ΕΜΦΑΝΕΣ ΑΙΤΙΟ
– Προεμμηνορρυσιακή – Κύηση	Φλεγμονή/Απόστημα – Τραυματισμός – Μετεγχειρητική – Λήψη οιστρογόνων -Αντάκλαση μυοσκελετικού πόνου – Γυναικομαστία	– ΚΥΚΛΙΚΗ -ΜΗ ΚΥΚΛΙΚΗ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΑΣΤΑΛΓIΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ	ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ	ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ
	ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ
85% ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ		15% ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ

2. ΕΚΚΡΙΜΜΑ ΘΗΛΗΣ – ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ: Θηλασμός, λοχεία.

-ΨΕΥΔΕΣ: Τραυματισμός –αίμα, εισολκή θηλής – συλλογή σμίγματος. Έκκριση σμηματογόνου αδένα ( Montgomery).

-ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ: ΕΝΔΟΠΟΡΙΚΟ ΘΗΛΩΜΑ ( 40-50%).

-ΙΝΟΚΥΣΤΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ 30-40%.

– ΠΟΡΕΚΤΑΣΙΑ 10-20%.

-Ca in stitu ή ΔΙΗΘΗΤΙΚΟΣ < 5%.

1. ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΚΚΡΙΜΑΤΟΣ ΘΗΛΗΣ ΣΕ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ

Αυτόμαστο Ετερόπλευρο Από ένα Πόρο

Ορώδες, Οροαιματηρό, αιματηρό Παρουσία συνόδου Μάζας Ασθενής > 50 ετών

ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Αυτόματο: Αντιμετώπιση εάν επιμείνει.

Πρoκλητό: Κυτταρολογική εξέταση.

Ετερόπλευρο: Κυτταρολογική εξέταση.

Αμφοτερόπλευρο: Χρώματος κίτρινου ή σκούρου καφέ – πράσινου είναι χαρακτηριστικό των ΙΝΟΚΥΣΤΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ.

Ενός Πόρου : Πιθανότητα θηλώματος με θηλώσεις ομάδες στην κυτταρολογική εξέταση.

Πολλοί Πόροι: Πορεκτασία.

Γαλακτώδες: Αιτία γαλακτόρροιας.

Σκούρο καφέ- πράσινο: Κυτταρολογική εξέταση και αντιμετώπιση του αιτίου.

Ορώδες, Ορο- αιματηρό, αιματηρό: Αποκλεισμός τραυματισμού, κυτταρολογική εξέταση και βιοψία.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΚΡΙΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ

-Μαστογραφία αρνητική και Κυτταρολογική αρνητική : Παρακολούθηση.

-Μαστογραφία θετική για κακοήθεια: Αντιμετώπιση CA Μαστού.

-Μαστογραφία αρνητική και Κυτταρολογική θετική για θήλωμα ή καρκίνο: Επέμβαση Atkins.

-Αυτόματο ΄Εκκριμα αιματηρό ή ορο – αιματηρό ενός πόρου : Επέμβαση Atkins.

-Aυτόματο έκκριμα πολλών πόρων : Επέμβαση Urbano.

1. ΓΑΛΑΚΤΟΡΡΟΙΑ

Γαλακτώδες έκκριμα από τη θηλή ΕΚΤΟΣ εγκυμοσύνης, γαλουχίας ή λοχείας που οφείλεται σε ΥΠΕΡΠΡΟΛΑΚΤΙΝΑΙΜΙΑ (ιδιοπαθής και δευτερογενής). Αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση ανταγωνιστικών της ντοπαμίνης ( π.χ. Βρωμοκρυπτίνη).

ΑΙΤΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΡΡΟΙΑΣ

– ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ: θηλασμός, λοχεία, μηχανικός ερεθισμός.

-ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ: Αντικαταθλιπτικά, οιστρογόνα, οπιούχα, ηρωίνη, βιταμίνη Δ, σιμετιδίνη, αγχολυτικά.

– ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ:

– ΟΓΚΟΙ ΥΠΟΦΥΣΗΣ: προλακτίνωμα, νόσος Cushing, μεγαλακρία, μεικτά αδενώματα.

-ΥΠΟΘΑΛΑΜΙΚΑ ΑΙΤΙΑ: κράνιοφαρυγγίωμα, γλοίωμα, φυματίωση, σαρκοείδωση, μετατραυματικές.

-ΠΑΡΑΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ: Ca πνεύμονος, υπερνέφρωμα.

– ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ.

– ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ.

– ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΘΩΡΑΚΙΚΟΥ ΤΟΙΧΩΜΑΤΟΣ – ΕΡΠΗΣ ΖΩΣΤΗΡ.

– ΚΙΡΡΩΣΗ ΗΠΑΤΟΣ, ΕΠΑΝΑΣΙΤΗΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΝΗΣΤΕΙΑ.

1. ΚΥΣΤΕΣ ΜΑΣΤΟΥ

Λοβιακής προέλευσης και ορμονικής αιτιολογίας, συχνότερες στην προεμμηνοπαυσιακή ηλικία με ξαφνική εμφάνιση επώδυνης σκληρίας ή τυχαία κατά την κλινική εξέταση, το υπερηχογράφημα και τη μαστογραφία.

ΚΥΣΤΕΣ ΜΑΣΤΟΥ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ (FNA):

α. Αρνητική κυτταρολογική για κακοήθεια: Πλήρης υποχώρηση και παρακολούθηση.

Β. Θετική κυτταρολογική για κακοήθεια ή / και αιματηρό υγρό, υπολειπόμενη μάζα, ύποπτη απεικόνιση: ΒΙΟΨΙΑ!

1. ΙΝΟΑΔΕΝΩΜΑ

• Συχνότερος καλοήθης όγκος του μαστού.
• Πρόκειται για παρέκκλιση της φυσιολογικής λοβιακής ανάπτυξης.
• Αρκετά συχνά με πολλαπλή ανάπτυξη και ή αμφοτερόπλευρη (10-15%).
• Θέση εμφάνισης λοβιακού καρκίνου (LCIS, LIC): ˃ 50% πιθανότητα από τον υπόλοιπο μαζικό αδένα.
• Παρουσία κακοήθειας στην περιφέρεια (DCIS ή διηθητικού ) σε 3-5%.
• Χειρουργική εξαίρεση επί υγιών ορίων (αποφυγή εξαλλαγής σε φυλλοειδή όγκο).
• Σπάνια μορφή το γιγαντιαίο ινοαδένωμα (διάμετρος 10cm).

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ

– Μέγεθος > 2 cm.

– Ηλικία > 26 έτη.

– Ταχεία ανάπτυξη – αύξηση μεγέθους ( αποκλεισμός εξαλλαγής σε φυλλοειδή όγκο).

– Kλινική, Μαστογραφική – Υπερηχογραφική, Κυτταρολογική υποψία κακοήθειας.

– Ψυχολογικοί λόγοι – Επιθυμία ασθενούς.

1. ΙΝΟΚΥΣΤΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ

Σύνολο ιστοπαθολογικών αλλοιώσεων του μαζικού αδένα

• Ίνωση.
• Κύστεις: α. Μικροκύστεις ( 0<3 mm), β. Μακροκύστεις (0> 3mm).
• Σκληρυντική αδένωση.
• Μικροαδενική αδένωση.
• Ενδοπορική Θηλωμάτωση.
• Άτυπη Υπερπλασία πόρων.
• Λοβιακή Υπερπλασία και άτυπη λοβιακή Υπερπλασία.
• Αποκρινής μεταπλασία.

Συνδέονται με αυξημένο σχετικό κίνδυνο ανάπτυξης κακαοήθειας όταν ΣΥΝΥΠΑΡΧΕΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΤΥΠΙΑ:

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΙΝΟΚΥΣΤΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ

ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ	ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ca	ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
-Μη Υπερπλαστικές (κυρίως κύστεις) -Υπερπλαστικές χωρίς ατυπία (επιθηλιακή υπερπλασία χωρίς ατυπία, μικροθηλωμάτωση, σκληρυντική αδένωση -Άτυπη Υπερπλασία -Καρκίνος IN SITU	ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΚΡΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΠΟΛΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ	68% 26% 4% 2%

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

8. ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ – ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΑ ΜΑΣΤΟΥ

• Συχνές κατά τον θηλασμό (10%).
• Οφείλονται σε Staphylococcus Aureus.
• Εκτός θηλασμού → σε υποθηλαία Πορεκτασία ( κεντρικές και υποτροπιάζουσες) → ΣΥΡΙΓΓΙΟ ΜΑΣΤΟΥ.
• Παρά την αντιβιοτική αγωγή → 10% απόστημα → ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ.

9. ΓΥΝΑΙΚΟΜΑΣΤΙΑ

– Αύξηση των πόρων και του στρώματος του ανδρικού μαζικού αδένα.

– 30% Ετερόπλευρη, 70% Αμφοτερόπλευρη μη συμμετρική.

– Ορμονικό προφίλ: ↓ Ανδρογόνων και ↑ Οιστρογόνων.

ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ:

• Ιδιοπαθής (25%).
• Εφηβική (30%).
• Φαρμακευτική (20%: διγοξίνη, σιμετιδίνη, ρεζερπίνη).
• Ανεπάρκεια ήπατος, Κίρρωση (10%).
• Υπογοναδισμός ( Πρωτοπαθής, Δευτεροπαθής).
• Υπέρ / Υποθυρεοειδισμός.
• Παθήσεις Νεφρού (ΧΝΑ).
• Όγκοι όρχεως, Σύνδρομο Klinefelter.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ, ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ, FNA.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική αντιμετώπιση (Υποδόριος Μαστεκτομή).

Ορμονικό προφίλ και Κλινικές περιπτώσεις:

α. ↑ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ → Νεοπλασία όρχεων.

β. ↓ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ ΚΑΙ ↑ LH → Ανεπάρκεια όρχεων, ΣΥΝΔΡΟΜΟ KLΕINEFELTER.

γ. ↑ β – HCG → Ca Πνεύμονος, στομάχου, παγκρέατος.

ΣΤ. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΒΗΜΑΤΑ:

1^ον: Συναπόφαση χειρουργού – Ασθενούς για το πλάνο.

2^ον: Χειρουργική Αντιμετώπιση.

3^ον: Ακτινοθεραπεία.

4^ον: Χημειοθεραπεία.

5^ον: Ορμονοθεραπεία.

1^ονΒήμα: Επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ ασθενούς και ιατρού. Δημιουργία ομαδικού κλίματος.

2^ον Βήμα: Ο καρκίνος μαστού και η Χειρουργική Αντιμετώπιση του

Μόνο μαστός:

• Ευρεία Τοπική Εκτομή – Τεταρτεκτομή: Εκτομή του όγκου με υγιές τμήμα ιστού γύρω από αυτόν και σε έκταση τουλάχιστον 2 cm. H τεταετεκτομή αφορά την αφαίρεση όλου του τεταρτημορίου του μαστού.
• Ολική ή Απλή μαστεκτομή: Αφαίρεση όλου του μαζικού αδένα μαζί με το υπερκείμενο δέρμα.

Χειρουργική Μαστού και σύστοιχης μασχάλης:

• Εκτεταμένη Ολική Μαστεκτομή: Ολική Μαστεκτομή και Πλήρης Λεμφαδενικός καθαρισμός Μασχάλης με διατομή του μείζονος ή ελάσσονος θωρακικού μυός (Ριζική Μαστεκτομή κατά HALSTED).

• Τροποποιημένη Ριζική Μαστεκτομή (κατά PAΤTEY): Διατήρηση του μείζονος θωρακικού μυός που επιτρέπει την προσπέλαση στην κορυφή της μασχάλης και στους λεμφαδένες μεταξύ των θωρακικών μυών ( λεμφαδένες του Rotter).
• Μαστεκτομή με διατήρηση Δέρματος (Skin Sparing Mastectomy): Αφαίρεση συμπλέγματος θηλής – άλω, όλου του μαζικού αδένα μαζί με τους λεμφαδένες της μασχάλης. Το έλλειμμα της περιοχής θηλής – άλω αποκαθίσταται εύκολα με μυοδερματικό κρημνό ή τοποθέτηση διατατήρα / πρόθεσης σιλικόνης, με πολύ καλό κοσμητικό αποτέλεσμα.
• Υποδόριος Μαστεκτομή (Nipple Sparing Mastectomy): Αφαίρεση συμπλέγματος του 95% του μικρού μαζικού ιστού κάτω από το σύμπλεγμα θηλής – άλω. Προσφέρεται για σύγχρονη αποκατάσταση με πρόθεση σιλικόνης κάτω από το μείζονα θωρακικό μυ.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗΣ

• Διερχειρητικές:

• Αιμορραγία.
• Διατομή Μεσόπλευρο – Βραχιονίου Νεύρου → Υπαισθησία μασχάλης.
• Τραυματισμός Μακρού Θωρακικού νεύρου → Δυσμορφία ωμοπλάτης.
• Τραυματισμός Θωρακοραχιαίου νεύρου → Δυσκολία απαγωγής ώμου.
• Τραυματισμός Μασχαλιαίας Φλέβας.
• Πνευμοθώρακας.

• Άμεσες Μετεγχειρητικές:

• Συλλογή Λέμφου.
• Νέκρωση Κρημνών Δέρματος.
• Μόλυνση Τραύματος και ουλής – Λεμφαγγειϊτίδα Τραύματος.
• Δυσκαψία Ώμου.
• Πρώϊμο Λεμφοίδημα.

• Απώτερες Μετεγχειρητικές ( έως 16%):

• Λεμφοίδημα άνω άκρου (ιδίως μετά από ακτινοθεραπεία).
• Συμπίεση Νεύρων Βραχιονίου Πλέγματος ή Καρπιαίου Σωλήνα (>50% με λεμφοίδημα, παραισθησία και πόνο άνω άκρου).

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΑΣΤΟΥ – ΟΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Αναφέρεται στην Ευρεία Τοπική εκτομή του όγκου ή στην τεταρτεκτομή σε συνδυασμό με πλήρη ή μερικό Λεμφαδενικό Καθαρισμό Σύστοιχης Μασχάλη με σκοπό την:

• Επίτευξη Ισοδύναμου Θεραπευτικού Αποτελέσματος.
• Άριστο Κοσμητικό Αποτέλεσμα και Διατήρηση του Μαστού.
• Τομές να μπορούν να συμπεριληφθούν σε πεδίο πιθανής μαστεκτομής.

Κριτήρια Επιλογής για Συντηρητική Επέμβαση:

• Μέγεθος όγκου ≤ 2 cm.
• Μέγεθος Μαστού : επιτρέπει το καλό κοσμητικό αποτέλεσμα.
• Θέση όγκου: π.χ. υποθηλαίοι όγκοι δεν προσφέρονται.
• Εξασφάλιση Υγειών ορίων Εκτομής.
• Απουσία Εκτεταμένης Ενδοπορικής Επέκτασης όγκου.
• Απουσία Διάσπαρτων Αποτιτανώσεων, Δυσπλαστικών μαστών.
• Απουσία Κλινικής & Μαστογραφικής πολυκεντρικότητας.
• Απουσία Ιστορικού Ακτινοθεραπείας ( για άλλη νόσο).
• Αναγκαιότητα συμπληρωματικής ακτινοθεραπείας.
• Συναπόφαση Ασθενούς (μικρή πιθανότητα υποτροπής).

Μαστεκτομή

Πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν αντενδείξεις για τη διατήρηση του μαστού και όταν δεν μπορεί να εξασφαλισθεί άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα.

Χειρουργική Μασχαλιαίων Λεμφαδένων

• Προγνωστικός Δείκτης της συμπεριφοράς και της τελικής επέμβαση της νόσου με μεγάλη αξιοπιστία.
• Επιτρέπει την απόφαση για συστηματική Θεραπεία που μειώνει την θνησιμότητα από τη νόσο κατά 30%.
• Ακριβής σταδιοποίηση της Νόσου.
• Ακριβής αριθμός θετικών λεμφαδένων / ανατομικό επίπεδο.
• Τοπικός έλεγχος της νόσου ( Πιθανή αποφυγή ακτινοβολίας).

Πλήρης Λεμφαδενικός Καθαρισμός

Αναφέρεται στην αφαίρεση και των τριών επιπέδων των μασχαλιαίων λεμφαδένων συνδυάζοντας την απόλυτη πληροφόρηση όσο αφορά το στάδιο της νόσου, τον σχεδιασμό της συστηματικής χημειοθεραπείας κι επιτυγχάνοντας τον απόλυτο τοπικό έλεγχο της νόσου (αποφυγή ακτινοθεραπείας). Είναι υπεύθυνος όμως για τον βαθμό νοσηρότητας ιδίως εάν συνοδεύει συντηρητική χειρουργική αντιμετώπιση:

Νοσηρότητα Λεμφαδενικού Καθαρισμού Μασχάλης

• Υπαισθησία Μασχάλης →70-80%.
• Πόνος → 25%.
• Περιορισμός Κίνησης Ώμου → 10-15%.
• Λεμφοίδημα Κάτω άκρου →10-15%.

Λεμφαδένας Φρουρός

Καλείται ο πρώτος λεμφαδένας αποδοχής του λεμφικού δικτύου από την περιοχή του όγκου, άρα της καρκινικής μετάστασης κυττάρων από τον όγκο. Η σήμανση γίνεται με ένεση ραδιοκολλοειδούς ουσίας ή χρωστικής ενδοδερμικά στην περιοχή του όγκου.

Νεότερα Δεδομένα

Τα τελευταία χρόνια για τον περιορισμό της νοσηρότητας από την επέμβαση στην μασχάλη για καρκίνο μαστού, στα πλαίσια κλινικών πρωτοκόλλων ανά τον κόσμο, υιοθετήθηκε σαν προσπάθεια ασφαλούς σταδιοποίησης του καρκίνου του Μαστού. Η ανεύρεση του και η βιοψία αναδεικνύει τη διήθηση ή όχι των μασχαλιαίων λεμφαδένων με υψηλή αξιοπιστία που φτάνει έως 96%.

Μέθοδοι εντοπισμού Λεμφαδένα φρουρού:

• Εντόπιση με Χρωστική (συνήθως μπλέ του μεθυλενίου).
• Ραδιο-Ισοτοπική εντόπιση (γ- probe).
• Συνδυασμός των δύο μεθόδων.

3^ον Βήμα: Ακτινοθεραπεία

Συνοδεύει την χειρουργική αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των ΤΟΠΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΠΩΝ ιδίως μετά την συντηρητική χειρουργική η οποία χωρίς συνοδό ακτινοβολία θα παρουσίαζε ποσοστό τοπικών υποτροπών περίπου 30-40% ενώ ελαττώνεται στο 5-10% για τα πρώτα 5 χρόνια.

Ακτινοβολία Μαστού

• Συντηρητική χειρουργική αντιμετώπιση εκτομής όγκου με υγιείς ιστούς 1-2 cm τουλάχιστον γύρω από αυτόν κι έξοδο της παροχέτευσης κοντά στην δερματική τομή.
• Σήμανση (clips) της κοίτης του όγκου και ξεχωριστή τομή για λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης.
• Συνολική δόση 50 Gy για το μαστό και πρόσθετη δόση (boost) στην κοίτη του όγκου στα 60-64 Gy συνολικής δόσης.
• Όγκοι T _1-2 pNo ( με αρνητικούς λεμφαδένες μασχάλης) και όγκοι με Τ_3-4 pNο (αρνητικούς λεμφαδένες μασχάλης).

Ακτινοβολία Σύστοιχης Μασχάλης

• Όγκοι οποιουδήποτε Τ_ο με διηθημένους μασχαλιαίους λεμφαδένες pN₁ (ιστολογικά θετικοί) στην συντηρητική χειρουργική αντιμετώπιση με αριθμό 4 ή περισσότερους θετικούς λεμφαδένες και ιδιαίτερα αν υπάρχει εξωκαψική διήθηση του μασχαλιαίου λίπους (υψηλός κίνδυνος υποτροπής).
• Μετά την χειρουργική εξαίρεση λεμφαδένων 1^ου και 2^ου επιπέδου (12-15 λεμφαδένες) εάν δεν ανευρίσκονται διηθημένοι λεμφαδένες, ο κίνδυνος υποτροπής είναι μικρός (<5%) και δεν χορηγείται ακτινοθεραπεία.
• Δεν χορηγείται ακτινοβολία μετά από ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό 3 επιπέδων.

Ακτινοβολία μετά από Μαστεκτομή

Δεν προσφέρει στατιστικά σημαντική βελτίωση επιβίωσης. Ομάδα ασθενών με πτωχά προγνωστικά στοιχεία (μεγάλο μέγεθος πρωτοπαθούς όγκου > 5 cm, χαμηλής διαφοροποίησης όγκος Grade III, εκτεταμένη αγγειακή ή λεμφική διήθηση με αρνητικούς ή θετικούς λεμφαδένες >4).

Επιπλοκές Ακτινοθεραπείας

ΟΞΕΙΕΣ	ΟΨΙΜΕΣ
Φλεγμονή ( ακτινίτιδα)	Ευαισθησία, σκληρία, οίδημα μαστού
Υπέρχρωση δέρματος	Κατάγματα πλευρών
Έγκαυμα δέρματος	Περικαρδίτιδα, πνευμονίτιδα
Ήπια μασταλγία	Λεμφοίδημα, παράλυση βραχιονίου πλέγματος

4^ον Βήμα: Χημειοθεραπεία

Εκτός από τη χειρουργική αντιμετώπιση, η προφυλακτική συστηματική χορήγηση συνδυασμών φαρμάκων (χημειοθεραπευτικά σχήματα) ελαττώνει την πιθανότητα υποτροπής της νόσου στην πρώτη 10ετία και αυξάνει την συνολική επιβίωση.

Συνηθέστερο σχήμα το CMF (κυκλοφωσφαμίδη, μεθοτρεξάτη και 5-φθοριουρακίλη) κάθε 3 εβδομάδες σε συνολικά 6 κύκλους.

Καλύτερα αποτελέσματα έχουν τα σχήματα που περιέχουν Αδριαμυκίνη (FAC) ή επιρουμπικίνη (FEC).

Ενδείξεις Συμπληρωματικής Χημειοθεραπείας:

• Προκλιμακτηριακές γυναίκες με θετικούς μασχαλιαίους Λεμφαδένες → CMF ή FAC.
• Mετακλιμακτηριακές γυναίκες με θετικούς λεμφαδένες και θετικούς ορμονικούς υποδοχείς ( ER+, PR+) → Ταμοξιφένη 20 mg/ημ. για 5 χρόνια. Επί ύπαρξης δυσμενών προγνωστικών παραγόντων λαμβάνεται και συστηματική χημειοθεραπεία.
• Γυναίκες με Αρνητικούς Μασχαλιαίους λεμφαδένες με υψηλό κίνδυνο υποτροπής (όγκος > 2 cm ή όγκοι > 1 cm, ER-, PR-) → λαμβάνουν χημειοθεραπεία, όγκοι με ER+ και PR- αλλά δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες (χαμηλής κυτταρικής διαφοροποίησης – GRADE III εκτεταμένη αγγειακή ή λεμφαγγειακή διήθηση κ. ά.) → λαμβάνουν συνδυασμό Ταμοξιφένης και συστηματικής χημειοθεραπείας.
• Ασθενείς με θετικούς Λεμφαδένες >10 → κακής πρόγνωσης – λήψη μεγαθεραπείας.
• Ασθενείς με συντηρητική χειρουργική διατήρησης του μαστού → συνδυασμός χήμειο – ακτινοθεραπείας με τη μέθοδο « σάντουϊτς» ( τρείς κύκλοι χημειοθεραπείας- ακτινοθεραπεία- τρείς κύκλοι χημειοθεραπείας).
• Τοπικά προχωρημένου ή φλεγμονώδης καρκίνος μαστού → μειωμένης πρόγνωσης, λαμβάνουν προεγχειρητική χημειοθεραπεία 3-6 κύκλων (χημειοθεραπεία εισαγωγής ή Νέο-επικουρική χημειοθεραπεία) με σκοπό την ελάττωση του μεγέθους του πρωτοπαθούς όγκου ώστε να επιδεχθεί μαστεκτομής ή ριζικής ακτινοθεραπείας που ακολουθείται πάλι από χημειοθεραπεία → Επιβίωση 50% στην πενταετία και35% χωρίς υποτροπή στην 10ετία.

Χημειοθεραπεία δεν λαμβάνουν με τα Νεότερα Δεδομένα

• Γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας με μη διηθητικό Ca ( in situ).
• Γυναίκες κάθε ηλικίας με πρωτοπαθείς όγκους < 1 cm και αρνητικούς λεμφαδένες ανεξάρτητα των ορμονικών υποδοχέων του όγκου.

Νεότερα Δεδομένα – Συστηματικές Θεραπείες

• Ταξάνες (paclitaxel, docetaxel) → νεότερα χημειοθεραπευτκά φάρμακα με ιδιαίτερα καλή ανταπόκριση σε ασθενείς με υπερέκφραση της ογκοπρωτεΐνης p 53, σήμερα χρησιμοποιούνται σε επικουρική χημειοθεραπεία ασθενών με δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες.
• Βιολογική (Μοριακή Θεραπεία) → Μονοκλωνικό αντίσωμα Trastuzumab (HERCEPTIN) κατά τον υποδοχέα του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα 2 (EGFR-2). Σε συνδυασμό με τις Ταξάνες στην μεταστατική νόσο, σε ασθενείς με υπερέκφραση του ογκογονιδίου c-erb-2, ενώ μελετάται η χρήση στην επικουρική θεραπεία της πρώιμης νόσου κατά των μικρομεταστάσεων.

Παρενέργειες της Χημειοθεραπείας

• Άμεσες (συνήθως παροδικές): ναυτία, έμετος, απώλεια μαλλιών, πτώση λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοπενία), δυσμηνόρροια, καρδιοτοξικότητα συγκεκριμένων φαρμάκων (adriamycinm doxorubicin), μυελοτοξικότητα.
• Απώτερες: μόνιμη αμηνόρροια (γυναίκες > 40 ετών που λαμβάνουν CAF ή FEC σε σχέση με CMF) εκδήλωση μυελοδυσπλασίας και λευχαιμίας.

5^ον Βήμα: Ορμονοθεραπεία

– Εδώ και 100 περίπου χρόνια είναι γνωστό ότι η ωοθηκεκτομή επηρεάζει την πορεία των ασθενών με Ca μαστού.

– Το 1967 ο Jensen ανέδειξε την ύπαρξη οιστρογόνων (ER) στον κυτταρικό πυρήνα των αδενικών κυττάρων.

Χαρακτηριστικά των Ορμονικών Υποδοχέων

• 50% των ασθενών με Ca Μαστού με ER+ υποδοχείς θα ανταποκριθούν σε ορμονικούς χειρισμούς.
• ER+ όγκοι είναι ΠΙΟ ΣΥΧΝΟΙ σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και αυξάνουν ανάλογα της αύξησης της ηλικίας της ασθενούς :> 80% των ασθενών με ηλικία > 75 ετών παρουσιάζουν ER+ όγκους.
• Οι ER+ όγκοι είναι καλύτερης πρόγνωσης.
• Η κατάσταση των ER+ υποδοχέων του όγκου είναι απαραίτητη για την ρύθμιση της συστηματικής αγωγής.
• ER+ και PR+ όγκοι έχουν υψηλότερη (75%) ανταπόκριση.
• ER+ όγκοι δίνουν ER+ μεταστάσεις (οστά) ενώ ER- όγκοι δίνουν ηπατικές μεταστάσεις.

Μηχανισμός Δράσης Ορμονοθεραπειών στο Ca Μαστού

• Άντι – οιστρογόνα (π.χ. Ταμοξιφένη): Εμποδίζουν τη δράση των οιστρογόνων. Χορηγείται σε όλες τις γυναίκες (προ- και μεταεμμηνοεπαυσιακές) με ER+ όγκους σε ημερήσια δόση 20 mg για 5 χρόνια → Μείωση κατά 30% τον αριθμό υποτροπών και θανάτων στην πρώτη 5ετία και μείωση της ολικής θνησιμότητας κατά 8-10%.

ΟΦΕΛΗ ΤΑΜΟΞΙΦΕΝΗ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Μείωση κινδύνου ετερόπλευρου καρκίνου.	Κίνδυνος θρομβοεμβολικών επεισοδίων.
Μείωση πιθανότητας καρδειαγγειακού θανάτου.	Εξάψεις, μητρορραγίες, αμηνόρροια (10%).
Πρόληψη οστεοπόρωσης.	Μικρή αύξηση Ca ενδομητρίου.

– ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ: Συστηματική ετήσια γυναικολογική εξέταση με ενδοκολπικό υπερηχογράφημα (σημαντική αύξηση πάχους ενδομητρίου έως 10-15mm σε σχέση με το φυσιολογικό < 3,5 mm.) Επί ευρημάτων ή αιμορραγίας γίνεται διαγνωστική απόξεση.

• Αναστολείς της Αρωματάσης: Η αρωματάση είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται στην περιφέρεια ( ήπαρ, μυϊκός και κυρίως λιπώδης ιστός) που καταλύει μέσω μιας αρωματοποίησης την μετατροπή ουσιών από τα επινεφρίδια (ανδρογόνα) σε οιστρογόνα. Έχει όμως αναδειχθεί στα καρκινικά κύτταρα του μαστού → >70% των Ca Μαστού έχουν τη δυνατότητα αρωματοποίησης.

Στεροειδείς:Exemestane, Formestane

ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΡΩΜΑΤΑΣΗΣ (3^ης ΓΕΝΙΑΣ)

Μη-Στεροειδείς: Anastrole, Letrotole

Μηχανισμός Δράσης Αναστολέων Αρωματάσης (Εξωκυττάριος & Ενδοκυττάριος)

• Αναστέλλουν την περιφερική παραγωγή οιστρογόνων και την εξωτερική τροφοδοσία των καρκινικών κυττάρων.
• Αναστέλλουν και την ενδοκυττάριο αρωματοποίηση στα καρκινικά κύτταρα.

• ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Βασική εφαρμογή τους στις μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες στις οποίες η εξω – απωθητική παραγωγή οιστρογόνων γίνεται με αρωματοποίηση των επινεφριδιακών ανδρογόνων.
• Μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με μεταστατική νόσο.
• Θεραπεία 2^ης Γραμμής σε υποτροπές υπό ταμοξιφένη ή μετά την διακοπή της.

• ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Τελευταία εφαρμόζεται κλινικά η χορήγησή τους μετά την 5ετή λήψη Ταμοξιφένης ή σε εναλλαγή (switch) μετά από 2,5- 3 χρόνια Ταμοξιφένη να λαμβάνεται ένας αναστολέας αρωματάσης.
• Άλλες κλινικές μελέτες διερευνούν την χορήγησή τους σαν συμπληρωματική 1^ης γραμμής αλλά και ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΑ σε κατηγορίες γυναικών υψηλού κινδύνου.

Παρενέργειες Αναστολέων Αρωματάσης

• ↓ οιστρογόνων → εξάψεις, αδυναμία, κόπωση, αρθραλγίες.
• Δεν προσφέρουν προστατευτική δράση στα λιπίδια (όπως Ταμοξιφένη).
• Δεν προλαμβάνουν την οστεοπόρωση ( πρόκληση οστεοπενίας και αύξηση συχνότητας οστεοπορωτικών καταγμάτων).
• Δεν προκαλούν σε τόση συχνότητα όσο η Ταμοξιφένη θρομβοεμβολικά επεισόδια.

• LHRH Ανάλογα (Buserelin, leuprolide, doserelin): συνδέονται με τον υποφυσιακό υποδοχέα προκαλώντας αρχικά αύξηση και κατόπιν μεγάλη μείωση των γοναδοτροπινών (FSH, LH) με συνέπεια τη διακοπή σύνθεσης οιστρογόνων στις ωοθήκες, προκαλώντας μια μορφή φαρμακευτικής ωοθηκεκτομής.
• ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ → Προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ER+ όγκους σαν επικουρική θεραπεία (ισοδύναμο αποτέλεσμα με τη χορήγηση χημειοθεραπευτικού σχήματος CMF).

Σε Υποτροπή της Νόσου μετά από χημειοθεραπεία ή χορήγηση Ταμοξιφένης.

Γενικές Αρχές Ορμονοθεραπείας και Εκλογής Επικουρικής Θεραπείας

Αποσκοπούν στο καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα με υπολογισμό του κινδύνου υποτροπής.

Κίνδυνος Υποτροπής

• Μέγεθος όγκου (χαμηλός για <1 cm, υψηλός για >2 cm).
• Κατάσταση Μασχαλιαίων Λεμφαδένων (Ν).
• Ιστολογικός Βαθμός κακοήθειας (GRADE).
• Οιστρογονικοί Υποδοχείς (ER).
• Λεμφαγγειακή Διήθηση (LVI).
• Εμμηνορυσιακή Κατάσταση.
• Ηλικία Ασθενούς (χαμηλός ≥35 ετών, υψηλός < 35 ετών).

Γενικές Αρχές Ορμονοθεραπείας

• Επικουρική Ορμονοθεραπεία μόνο σε ER και / ή PR+ όγκους.
• Χημειοθεραπεία δρα στο προ-εμμηνοπαυσικές γυναίκες καταστέλλοντας την ωοθηκική λειτουργία.
• Η LH-RHA ωοθηκεκτομή είναι αποτελεσματική στις προεμμηνοπαυσικές γυναίκες και τα LH-RH ανάλογα πρέπει να χορηγούνται για 2 χρόνια.
• Ο συνδυασμός LH-RHA + Ταμοξιφένης δίνει καλύτερη «ελευθέρου νόσου επιβίωση».
• Ο συνδυασμός Χημειοθεραπείας / Ορμονοθεραπείας είναι κρίσιμη επιλογή για ασθενείς υψηλού κινδύνου.
• Η Ταμοξιφένη χορηγείται έως 5 χρόνια.
• Οι αναστολείς της Αρωματάσης δίνονται σαν θεραπεία «δεύτερης γραμμής». Υπερέχουν έναντι της Ταμοξιφένης στο τοπικά προχωρημένο, ER+ Ca και γίνονται κλινικές μελέτες σας επικουρική θεραπεία πρώτης γραμμής αντί της Ταμοξιφένης.

Ζ. ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ

Προγνωστικούς Παράγοντες

Καθορίζεται κατά τη διάγνωση από (έκταση νόσου κατά τη διάγνωση).

Προβλεπτικούς Παράγοντες

(ανταπόκριση σε θεραπευτικούς χειρισμούς).

Προγνωστικοί Παράγοντες	Προβλεπτικοί παράγοντες
Μέγεθος όγκου ( σε cm=T)	Oρμονικοί Υποδοχείς (ER, PR)
Μασχαλιαίοι Λεμφαδένες (Ν)	Λεμφαγγειακή Διήθηση (LVI)
Παρουσία Μεταστάσεων (Μ)	Έκφραση c-erb-2, p53 κλπ
Ιστολογικός βαθμός Κακοήθειας (Grade)	Δείκτης πολλαπλασιασμού, Ανευπλοϊδία πυρήνων

Βασικός Προγνωστικός Τύπος του Nottingham (NPIscore)

Νέο – αγγειογένεση, Έκφραση της Καθεψίνης D.

NPISCORE(0.2x μέγεθος σε cm + Βαθμός κακοήθειας (grade) +Λεμφαδένες Ν).	ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ	% ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ
≤ 2,4	Πολύ καλή Πρόγνωση	96-100% (5ετία) 90% (10ετία)
2,401 – 3,4	Καλή πρόγνωση
3,401-4,4 έως 5,4	Μέτρια πρόγνωση	70% (5ετία)
>5,4	Φτωχή πρόγνωση	20% (5ετία)

Η. ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Έγκαιρη διάγνωση Τοπικής Υποτροπής.

• Αποσκοπεί Εμφάνιση Καρκίνου στον άλλο Μαστό.

Παρουσία Συστηματικών Μεταστάσεων.

• Κλινική Εξέταση: Αξιολόγηση συμπτωμάτων ή ευρημάτων αυτοψηλάφησης, κλινική παρακολούθηση.

• Αιματολογικές Εξετάσεις- Βιολογικές Δείκτες ανά έτος:

• Γενική Αίματος.
• Ηπατική Βιοχημεία (αλκαλική φωσφατάση → ηπατικές και οστικές μεταστάσεις).
• Μονοκλωνικό Αντίσωμα Ca 15-3 (ανίχνευση συστηματικής υποτροπής).
• Καρκινο-εμβρυακό αντιγόνο (CEA) σε συνδυασμό με το Ca 15-3.

• Ακτινολογικός Έλεγχος: Rö θώρακος.

• Προεγχειρητικά (για σταδιοποίηση νόσου).
• Μετεγχειρητικά (έλεγχος πνευμονικών μεταστάσεων).

• U/S Ήπατος: έλεγχος ηπατικών μεταστάσεων.
• Σπινθηρογράφημα οστών: Έλεγχος οστικών μεταστάσεων.
• Μαστογραφία: έλεγχος στον συγκεκριμένο μαστό (επί συντηρητικών επεμβάσεων) καθώς και στον άλλο μαστό.
• CT θώρακος – κοιλίας.

• Μαγνητική τομογραφία.
• Παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση ή βιοψία κάθε ύποπτης βλάβης.

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

ΕΞΕΤΑΣΗ	ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ	ΣΚΟΠΟΣ
Κλινική εξέταση, αξιολόγηση συμπτωμάτων, λήψη ιστορικού.	Ανά 3μήνες/ τα πρώτα 2 χρόνια, μετά/ 6μηνο ή ετήσια.	Ανίχνευση τοπικής υποτροπής ή μεταστάσεων στο 90% των ασθενών.
Μαστογραφία.	Ετήσια.	Έλεγχος τοπικής υποτροπής ή Ca στον άλλο μαστό.
U/S Διακολπικός Έλεγχος (μήτρας – ωοθηκών).	Ετήσιος.	Ασθενείς με λήψη Tamoxifen.
Αιματολογικός έλεγχος, ογκολογικοί δείκτες, απεικονιστικές μέθοδοι	Επί κλινικών ενδείξεων τοπικής υποτροπής ή μεταστάσεων.	Συμβολή στην καλύτερη αντιμετώπιση και πορεία της νόσου.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

Η αποκατάσταση του μαστού μετά από επέμβαση μαστεκτομής μπορεί να είναι είτε άμεση, να γίνει δηλαδή στον ίδιο χειρουργικό χρόνο (ταυτόχρονα) με την επέμβαση της μαστεκτομής, είτε απώτερη μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ανάλογα με την κατάσταση του δέρματος της περιοχής.

Καρκίνος μαστού άμεση αποκατάσταση

Η άμεση αποκατάσταση του μαστού γίνεται σε μια ή δύο φάσεις (χρόνους): κατά τη διάρκεια μιας μαστεκτομής με διατήρηση του δέρματος (SKIN SPARING) ή και του συμπλέγματος θηλής – θηλαίας άλω (NIPPLE SPARING), με απ’ ευθείας τοποθέτηση ενθέματος σιλικόνης (ανατομικού προφίλ) και άμεση αρχή των ακόλουθων θεραπευτικών χειρισμών (χημειοθεραπεία), διαφορετικά τοποθετείται διατατήρας ιστών (tissue expander) κάτω από τους θωρακικούς μύες, ο οποίος διατείνεται σταδιακά (ανά 7-10 ημέρες) και δίνει τη δυνατότητα να αποκαταστήσουμε τον μαστό μετά από λίγο διάστημα με μόνιμο ένθεμα σιλικόνης. Η διαδικασία αυτή δεν αναιρεί τον ογκολογικό χειρισμό της ασθενούς (χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία) απλώς τον καθυστερεί μικρό χρονικό διάστημα ολίγων εβδομάδων(6-8 εβδομάδες), που δεν θεωρείται κρίσιμο για την πρόγνωση της νόσου. Η τοποθέτηση ενθέματος σιλικόνης μετά τη διάταση του δέρματος, είναι μια χαμηλής βαρύτητας επέμβαση. Επιπλέον η παρακολούθηση του μαστού για τυχόν τοπική υποτροπή του όγκου δεν εμποδίζεται από το ένθεμα.

Απώτερη αποκατάσταση

Λέγεται η αποκατάσταση η οποία πραγματοποιείται αρκετό χρονικό διάστημα μετά από την αρχική επέμβαση μαστεκτομής και αφού έχει ολοκληρωθεί η θεραπεία της ασθενούς (χημειοθεραπεία, ή και ακτινοθεραπεία). Όταν η ασθενής δεν έχει υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία η αποκατάσταση του μαστού ακολουθεί τη ίδια διαδικασία, που πριν αναφέραμε. Την τοποθέτηση, δηλαδή, διατατήρα ιστών για να δημιουργήσουμε περίσσεια δέρματος και στη συνέχεια αντικατάστασή του με μόνιμο ένθεμα σιλικόνης. Είναι λοιπόν δύο επεμβάσεις: μία για την τοποθέτηση του διατατήρα και μία για την αντικατάστασή του με το μόνιμο ένθεμα αφού προηγουμένως αυτό έχει διαταθεί σε εβδομαδιαίες επισκέψεις. Και οι δύο επεμβάσεις είναι εύκολες με την ασθενή να εξέρχεται από την κλινική την ίδια ημέρα.

Σε περίπτωση που η ασθενής έχει υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία (καρκίνος μαστού), το δέρμα έχει χάσει την ελαστικότητά του και έχει μειωμένη αιμάτωση. Στην περίπτωση αυτή δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενθέματα σιλικόνης. Η επέμβαση επιλογής στην περίπτωση αυτή είναι η μεταφορά αιματούμενου ιστού ( κρημνού). Ο πλέον προτεινόμενος και πιο συχνά χρησιμοποιούμενος κρημνός είναι ο TRAM (εγκάρσιος κρημνός του ορθού κοιλιακού μυός) που χρησιμοποιεί για την αποκατάσταση του μαστού το κάτω μέρος της κοιλιακής χώρας. Με τη τεχνική αυτή επιτυγχάνουμε ένα άριστου αποτέλεσμα επανόρθωσης με υφή του δέρματος συμβατή με το μαστό και ταυτόχρονα κάνουμε και μια κοιλιοπλαστική συνήθως αναγκαία στις περισσότερες ασθενείς. Η επέμβαση αυτή είναι βαρύτερη και επιβάλλει νοσηλεία της ασθενούς για λίγες ημέρες. Ο δεύτερος σε συχνότητα χρησιμοποιούμενος κρημνός είναι εκείνος του πλατύ ραχιαίου μυός (LDF), ο οποίος όμως για να επιτύχουμε περισσότερο όγκο απαιτεί και τη χρήση ενθέματος σιλικόνης. Μειονέκτημα επίσης του κρημνού αυτού είναι η τροποποίηση της πίσω γωνίας της μασχάλης αφού ο μυς αυτός τη σχηματίζει, και επίσης η πιθανότητα να δημιουργηθεί δύσμορφη ουλή στη περιοχή από την οποία λαμβάνεται ο κρημνός αυτός. Και για αυτή την επέμβαση χρειάζεται η παραμονή της ασθενούς στο Νοσοκομείο για λίγες ημέρες. Υπάρχουν και άλλοι κρημνοί που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση του μαστού αλλά η χρήση τους είναι λιγότερο συχνή.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤ. ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, MD, PhD Γενικός Χειρουργός Πειραιάς

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ρώμης «La Sapienza» 2104118833 – 6972029995 Μαστολόγος. Ειδικός χειρουργός μαστού.

Διαδώστε ελεύθερα!!