γράφει ο
Πέτρος Δραγουμάνος
madakos@hol.g
Σε ένα DVD όλα τα ελληνικά LP και CD από το 1950 ως σήμερα
Το 2015 συμπλήρωσα 30 χρόνια, από τότε που ξεκίνησα την καταγραφή της ελληνικής δισκογραφίας. Ήμουν νιός και γέρασα. Ήμουν καθηγητής μαθηματικών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και σήμερα συνταξιούχος. Δεν παραπονιέμαι, μια χαρά πέρασα και περνάω. Ήταν 1977, όταν μου πέρασε απ’ το μυαλό η ιδέα της καταγραφής των ελληνικών δίσκων. Τότε που σπούδασα και ασχολήθηκα με τον προγραμματισμό των υπολογιστών. Τελικά το ξεκίνησα το 1985, όταν απέκτησα το πρώτο μου PC. To 1989 έγραψε στην «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» για το ηλεκτρονικό αρχείο ο Φώτης Απέργης. Το 1990 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το βιβλίο, από τις εκδόσεις «ΛΙΒΑΝΗ». Έκτοτε τα πράγματα εξελίχθηκαν από μόνα τους.
Εκδόθηκε τον Νοέμβριο 1990 από τις εκδόσεις Λιβάνη.
Οι ελληνικοί δίσκοι 33 στροφών από το 1960 ως το 1990 σε 458 σελίδες.
Αυτή η ενασχόληση με την ελληνική δισκογραφία, μου άνοιξε κι άλλες πόρτες. Έκανα εκπομπές σε ραδιόφωνα από το 1990 ως το 2001 («Flash», «Σκάι», «Ελλάδα», «Αιγαίο», «Ωχ FM»). Για μια δεκαπενταετία έγραφα για περιοδικά («Music Life», «Διφωνο», «Echo & Artis», «Όασις»). Αρθρογράφησα σε εφημερίδες («Βήμα», «Ελευθεροτυπία», «Καθημερινή»). Ήμουν country manager του «Nielsen Music Control» όλη την δεκαετία του 2000. Δούλεψα στην τηλεόραση («Chart Show» στον «Alpha», 2009 – 2012). Όλα αυτά ήταν το παράπλευρο κέρδος.
Συγκέντρωσα, λοιπόν, στο ηλεκτρονικό αρχείο που δημιούργησα, πληροφορίες για 44.772 ελληνικούς δίσκους που κυκλοφόρησαν από το 1950 ως σήμερα. Αρχικά τυπώθηκαν σε βινύλιο, 10 ή 12 ιντσών, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Τότε έκανε την εμφάνισή του στα δισκάδικα το CD. Έκτοτε το CD είναι ο βασικός παίκτης της αγοράς. Το βινύλιο δεν σταμάτησε να υπάρχει σε μικρές ή μικρότερες ποσότητες. Στο αρχείο περιλαμβάνεται οτιδήποτε πήγε προς πώληση στα δισκάδικα. Οι νέες κυκλοφορίες, δηλαδή νέες ηχογραφήσεις και νέα τραγούδια. Οι συλλογές, οι ζωντανές ηχογραφήσεις, οι επανεκτελέσεις, οι επανεκδόσεις, οι παιδικοί δίσκοι, τα soundtracks, δίσκοι με τροπάρια και θρησκευτικούς ύμνους. Ό,τι έχει χαραχτεί στα αυλάκια του βινυλίου και ό,τι αποτυπώθηκε στην κάτω όψη του CD.
Από τους 44.772 ελληνικούς δίσκους οι 41.662 ηχογραφήθηκαν, κατασκευάστηκαν και κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Οι υπόλοιποι 3.110 κυκλοφόρησαν στο εξωτερικό κυρίως από ευρωπαϊκά ή αμερικάνικα labels. Αλλά υπάρχουν και εκδόσεις δίσκων με ελληνικά τραγούδια, από εταιρείες σε Ισραήλ, Ιαπωνία, Κορέα, Βραζιλία, Χιλή, Καναδά, Αργεντινή, Νέα Ζηλανδία, Τουρκία, Αυστραλία. Οι εκδόσεις αυτές περιέχουν κυρίως ηχογραφήσεις που έγιναν στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως και δίσκοι που ηχογραφήθηκαν και κατασκευάστηκαν στο εξωτερικό, συνήθως από Έλληνες που ζουν σ’ αυτές τις χώρες.
Η ετήσια παραγωγή των ελληνικών δίσκων ήταν αυξανόμενη, μέχρι το 2008. Τότε ήλθε η οικονομική κρίση και ο αριθμός των δίσκων που κυκλοφορούν κατ’ έτος άρχισε να μειώνεται.
Την δεκαετία του 1950 κυκλοφόρησαν 73 ελληνικοί δίσκοι 33 στροφών, όλοι κατασκευασμένοι στην Ευρώπη. Την δεκαετία του 1960 κυκλοφόρησαν 1276 LP. Στις αρχές αυτής της δεκαετίας πρωτολειτούργησε πρέσσα για LP και στην Ελλάδα. Στα χρόνια το ’70 κυκλοφόρησαν 4503 δίσκοι. Την δεκαετία του 1980, κυκλοφόρησαν 5314 δίσκοι. Περίπου 531 δίσκοι το χρόνο. Ήταν το 1985 όταν εμφανίστηκε στην αγορά το CD. Την δεκαετία του 1990 κυκλοφόρησαν 10.153 ελληνικοί δίσκοι. Περίπου 1.015 δίσκοι το χρόνο. Την δεκαετία του 2000 κυκλοφόρησαν 15.540 δίσκοι, δηλαδή 1554 κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο.
Η χρονιά με την μεγαλύτερη δισκογραφική παραγωγή, ήταν το 2008 με 2.171 δίσκους, στην πλειοψηφία τους CD. Το 2009 έπεσε στους 1626, το 2010 στους 1342, το 2011 στους 931 δίσκους (CD και LP). Από το 2012 και μετά, η ετήσια ελληνική δισκογραφική παραγωγή σταθεροποιήθηκε ανάμεσα στις 650 με 700 παραγωγές. Για παράδειγμα το 2016, τυπώθηκαν 663 CD και LP.
Η μεγάλη διαφορά της τρέχουσας δεκαετίας σε σύγκριση με το παρελθόν, έγκειται σε δύο αριθμητικά μεγέθη. Την ετήσια πτώση της παραγωγής σε τίτλους, από τους 1800 έπεσε στους 650. Κάθε τίτλος τυπώνεται σε 300 έως 1000 αντίτυπα, ενώ στο παρελθόν η ποσότητα αυτή ήταν πολλές χιλιάδες, ανάλογα με την εμπορική δύναμη του καλλιτέχνη.
Η πρώτη ψηφιακή έκδοση της Ελληνικής Δισκογραφίας. Κυκλοφόρησε 13 Δεκεμβρίου 1996 από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ. Στο 16σέλιδο βιβλιαράκι που συνόδευε το CD-ROM, έγραφε: ελάχιστες απαιτήσεις ΙΒΜ συμβατός υπολογιστής με Windows 95 και 8 ΜΒ Ram και επεξεργαστή 80486 στα 33 ΜΗz.
Ο δίσκος δεν είναι κερδοφόρο εμπορικό προϊόν. Κατασκευάζεται με έξοδα του καλλιτέχνη. Είναι σύνηθες πια, ο τραγουδιστής να ηχογραφεί 2 – 3 τραγούδια κάθε χρονιά και να κυκλοφορεί δίσκο κάθε 2 – 3 χρόνια.
Οι καλλιτέχνες που εμπλέκονται στα γρανάζια της ελληνικής δισκογραφίας είναι περίπου 18.700. Τα ελληνικά τραγούδια που γράφτηκαν και τραγουδήθηκαν είναι λίγο περισσότερα από 300.000. Όλα αυτά υπάρχουν στο DVD Ελληνική Δισκογραφία 1950 – 2017. Οι δίσκοι με τα εξώφυλλά τους, το έτος κυκλοφορίας, την εταιρεία, τον κωδικό. Τα τραγούδια που περιέχουν, οι τραγουδιστές που τα ερμήνευσαν, οι συνθέτες και οι στιχουργοί που τα έγραψαν. Ποιες είναι οι επανεκτελέσεις των τραγουδιών, πότε ηχογραφήθηκαν, ποιος τραγούδησε. Ποιοι είναι οι χρυσοί και οι πλατινένιοι ελληνικοί δίσκοι. Ποιοι είναι οι δίσκοι ενός έτους, ενός label, ενός συνθέτη και πολλά άλλα.
Σήμερα οι πωλήσεις των δίσκων μειώνονται παντού και όχι μόνο στην Ελλάδα. Το digital download επίσης μειώνεται. Το streaming αυξάνεται διεθνώς. Υπάρχουν οι ψηφιακές δισκοθήκες με εκατομμύρια τραγούδια, που τα ακούμε οπουδήποτε είμαστε και οποιαδήποτε ώρα επιθυμούμε. Η προσωπική δισκοθήκη είναι περιττή. Οι δίσκοι αποτελούν αντικείμενα του παρελθόντος. Το DVD με την Ελληνική Δισκογραφία λέει την ιστορία των τραγουδιών που αγαπήσαμε και χορέψαμε.
Αριστερή Φωτό: Το βιβλίο κυκλοφόρησε τον Ιούλιο 1997. Σε 720 σελίδες περιέχει τα ελληνικά LP, CD, Maxi Singles και CD singles που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό από το 1950 ως το 1997. Το εξώφυλλο σχεδίασε ο Δημήτρης Αρβανίτης.
Δεξιά Φωτό: Η έκτη και τελευταία έκδοση σε βιβλίο, του καταλόγου της Ελληνικής Δισκογραφίας. Οι ελληνικοί δίσκοι από το 1950 ως το 2007 σε 1300 σελίδες. Το εξώφυλλο είναι του Πέτρου Παράσχη. Κυκλοφόρησε τον Μάρτιο 2007. Υπάρχει ολοσέλιδη καταχώρηση του δισκάδικου ΜΙΚΡΟΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ του Σπύρου Χώλη. Εκτοτε ο κατάλογος της Ελληνικής Δισκογραφίας κυκλοφορεί στο τέλος κάθε χρονιάς, σε DVD.
Γιατί συνεχίζω την καταγραφή μετά από τόσα χρόνια; Τώρα πια είναι μια καθημερινή συνήθεια. Γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο μου. Μου δίνει χαρά να μου τηλεφωνεί ή να στέλνει email κάποιος που έχει την δισκογραφία σε βιβλίο ή DVD και να παραγγέλνει την νέα έκδοση. Είναι η επιβράβευση της προσπάθειάς μου. Είναι μεγάλη η έκπληξη μου όταν θέλουν το DVD, ένα Βέλγος από την Μπριζ, ένας Αυστριακός από την Βιέννη, μια Γιαπωνέζα από το Τόκιο. Είναι όλα αληθινά παραδείγματα. Έχω ταχυδρομήσει την Ελληνική Δισκογραφία σε χώρες που δεν θα μπορούσα να φανταστώ. Μεξικό, Βενεζουέλα, Φινλανδία, Αυστραλία, Τουρκία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Βραζιλία, Νότια Αφρική. Τα καλοκαίρια είναι συνηθισμένο να μου τηλεφωνούν έλληνες του εξωτερικού, που είναι στην Ελλάδα για διακοπές, και που θέλουν να αγοράσουν το DVD.
Δεν είμαστε πολλοί εμείς οι φανατικοί της ελληνικής δισκογραφίας. Γνώρισα όμως αρκετούς και ομολογώ ότι τα καλά λόγια τους μου δίνουν την ώθηση να συνεχίσω.
Αριστερή Φωτό: Το φθινόπωρο του 2001 ο Nikos Makris έγραψε σε visual basic το προγράμμα για την έκδοση της Ελληνικής Δισκογραφίας σε DVD. Ο Γιώργος Λεβέντης, το αφεντικό της Heaven Music, συμφώνησε να το εκδώσει. Δούλεψα όλο το 2002 για να εμπλουτίσω την βάση δεδομένων με τα εξώφυλλα των δίσκων και με τα τραγούδια που περιέχουν. Την άνοιξη του 2003 έφθασε στα δισκάδικα.
Δεξιά Φωτό: Τον Οκτώβριο 2008 μπήκε στην δισκογραφική αγορά η Friends Music Factory. Τα γραφεία της ήταν στην Βούλα. Τον Δεκέμβριο 2008 οργάνωσε μεγάλη γιορτή στο Golf της Γλυφάδας. Εκεί παρουσίασε την πρώτη κυκλοφορία της, το CD του Γιώργου Αλκαίου, “Το δικό μας παραμύθι”. Ανάμεσα στα δώρα της FMF, στους προσκεκλημένους εκείνης της βραδιάς, ήταν και το DVD “Ελληνική Δισκογραφία 1950-2008”. Η 14η και τελευταία κυκλοφορία της FMF έγινε τον Αύγουστο 2010. Ηταν ο δίσκος του Γιώργου Αλκαίου “Δωσ’ μου λίγο φως”.